Welkom bij de tweede aflevering van ‘Mindful werken’, dé podcast over werken in je eigen tempo. Mijn naam is Lisa Langenkamp en in deze podcast beantwoord ik in iedere aflevering een vraag over mindful werken. Ik deel praktische tips en ervaringen die mij hebben geholpen rust te vinden in een wereld waar de druk om te presteren steeds groter wordt en voldoende niet genoeg is.

De vraag die ik in deze aflevering beantwoord is:

Hoe laat ik me niet meeslepen door de waan van de dag en stress van collega’s?

Marcha

Omdat elk beroep anders is (in een ziekenhuis kun je minder je eigen dag indelen dan op een kantoor), geef ik tips die bijna in elke werksituatie – thuis en op het werk – toe te passen zijn:

1. Zorg dat je kopje (batterij) gevuld is

Een aantal jaar geleden op het Happinez festival deelde schrijver en illustrator Lou Niestadt een metafoor: ze vergeleek je energie met een theekopje. Is je kopje gevuld, dan stroomt het over en heb je thee over om aan anderen te geven. Komt de thee niet over de rand en is je batterij bijna leeg, dan kun je beter eerst zorgen dat je kopje volledig gevuld is voordat je iets aan een ander geeft.

Niet alleen loop je leeg als je blijft geven zonder dat jij opgeladen bent, het is ook veel makkelijker om je te laten meeslepen door de waan van de dag en stress van collega’s als je al niet zo veel energie hebt. Je bent dan namelijk minder alert op alles wat binnenkomt. Het begint dus met zorgen dat je eigen theekopje gevuld is. Maar hoe doe je dat? Maak bijvoorbeeld eens een lijst met alle dingen waar je blij van wordt. Het kunnen grote, maar ook hele kleine dingen zijn, zoals alleen een kop koffie drinken of ’s avonds een schoon bed induiken. Waarschijnlijk is stilstaan bij wat jou gelukkig maakt al voldoende, want de volgende keer dat het gebeurt, ben je je er meer bewust van.

2. Begin de dag in stilte

Er was een tijd waarin ik elke ochtend om zes uur opstond. Ik hoefde pas rond acht uur de deur uit, maar wilde minder gehaast aan de dag beginnen. Doordat ik alle tijd had om me aan te kleden en te ontbijten, kwam ik minder gestrest aan op mijn werk en kon ik makkelijker met hectiek omgaan. Inmiddels is deze goede gewoonte gesneuveld, maar een ochtendritueel hoeft geen uren te duren. Zelf al zet je de wekker tien minuten eerder, deze tijd kun je goed gebruiken om eerst contact te maken met jezelf voordat je je collega’s spreekt. Wat je kunt doen in die extra tijd:

• Je eerste gedachten of belangrijkste to-do’s opschrijven.
• Stretchen of yoga-oefeningen doen.
• Rustig ontbijten zonder de tv op de achtergrond of je mobiel naast je.
• Een inspirerend boek lezen, zoals een paar versjes uit ‘De dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt’ van Haemin Sunim.
• Dansen op je favoriete muziek.
• Wandelen naar het station in plaats van de bus nemen.
• En natuurlijk: mediteren.

Doe in elk geval iets wat jou helpt stil te staan bij wat er ’s ochtends in jou omgaat en waar jij behoefte aan hebt. Zo ga je al heel anders de dag in.

3. Vind kleine stilte-momenten gedurende de dag

Sinds we altijd en overal bereikbaar zijn, zijn we het gewend elk loos moment op te vullen door bijvoorbeeld onze mobiel erbij te pakken, toch door te werken of iets anders nuttigs te doen, zoals de was opvouwen. Maar hoe druk en vol je dag ook is, meestal zijn er altijd wel stilte-momenten te vinden. Je moet er alleen oog voor hebben en niet in de valkuil trappen deze spontane onderbrekingen weer op te vullen. Zo kun je ook stilte ervaren als je…

• Naar het koffiezetapparaat loopt.
• In de file staat.
• Op de lift, trein, bus, enzovoorts wacht.
• De ene vergadering net is geëindigd en je een paar minuten overhebt tot de volgende begint.
• Op het toilet zit.

Het is misschien een open deur, maar een toiletbezoek is typisch zo’n moment waarop je even tot jezelf kunt komen – of je nu thuiswerkt of ergens anders. Een korte mindfulness-oefening die je op het toilet kunt doen is de ademruimte. Door even je ogen te sluiten en je bewust te worden van je stemming, lijf, gedachten en ademhaling, neem je automatisch afstand van de dagelijkse hectiek. Nu al oefenen? Hieronder vind je deze meditatie:

4. Stel jezelf de vraag: ‘Moet ik dit nu doen?’

Een collega zei eens: “Iedereen heeft recht op zijn eigen probleem.” Ik moest hard lachen toen ik deze zin voor het eerst hoorde, maar het kan ook zijn dat je het een beetje lullig vindt. Toch denk ik dat er een kern van waarheid in zit. Zeker als je empathisch bent, je snel verantwoordelijk voelt en geneigd bent eerst aan anderen te denken en daarna pas aan jezelf. In het verlengde hiervan, kun je jezelf regelmatig de volgende vraag stellen: ‘Moet ik dit nu doen?’ Telkens leg je de klemtoon ergens anders:

1. ‘Moet ik dit nu doen?’
2. ‘Moet ik dit nu doen?’
3. ‘Moet ik dit nu doen?’
4. ‘Moet ik dit nu doen?’

Als er een spoedvraag binnenkomt van een collega, kun je je afvragen of jij hier iets mee moet doen, of je er nú werk van moet maken, of het überhaupt wel iets is wat jouw prioriteit verdient en of je het verplicht bent te doen. We zijn al gauw geneigd ja of nee te antwoorden op een verzoek, maar zeggen dat je er even over nadenkt en erop terugkomt is óók een antwoord. Want zoals Thijs Launspach, psycholoog en schrijver van het boek ‘Fokking druk’, zegt:

Laat je niet verleiden om dingen te doen die je niet liggen omdat ze ‘moeten’, omdat iemand ze van je vraagt of omdat ze ‘erbij horen’. Ook niet als het een ‘kleine moeite’ betreft: veel kleine moeites kosten je al gauw een werkdag.

Thijs Launspach

5. Geef stoorzenders je volle aandacht

Werk je veel met andere mensen samen, dan kun je moeilijk een muur om je heen bouwen en zo voorkomen dat je überhaupt nog gestoord wordt. Maar als een collega jou nu nodig heeft, dan kun je wel proberen met je volle aandacht naar deze persoon te luisteren. Het geeft namelijk veel meer rust als je bewust datgene waar je mee bezig was aan de kant legt en je concentreert op de ander. Je kunt dan ook met je volle aandacht zeggen dat je nu even geen tijd hebt of er later op terugkomt. Daarna ga je gewoon weer verder met je eigen ding.

Door volledig te switchen met je aandacht, ervaar je de onderbreking als een afzonderlijk item in plaats van als een storende factor. Je blijft niet tussen twee dingen in hangen.

Paul Loomans

Tenslotte: het begint bij jezelf

Ik kan oneindig veel tips geven, maar het kortste antwoord op deze vraag is: zorg goed voor jezelf en weet dat je je eigen reactie in de hand hebt, dan volgt de rest vanzelf. De stress van een ander kun je namelijk moeilijk controleren. Het enige waar jij invloed op hebt is hoe je hierop reageert. Oefenen daarom van moment tot moment met bewust worden van wat er in en om je heen gebeurt. Zo creëer je ruimte tussen wat er nu speelt en jouw reactie. Of zoals hoogleraar neurologie en psychiatrie Victor Frankl zegt:

Tussen stimulus en reactie zit een ruimte. In die ruimte ligt onze kracht om onze reactie te kiezen. In onze reactie ligt onze groei en vrijheid.

Victor Frankl

Het idee dat je altijd een keuze hebt, geeft enorm veel vrijheid. En hoewel het misschien makkelijker gezegd is dan gedaan, weet ik zeker dat je steeds behendiger wordt in omgaan met hectiek omdat je je er al bewust van bent dat je in een omgeving werkt die veel van je vraagt. Een mooi gedicht dat hierop aansluit is van Aljoscha Schwarz en Ronald Schweppe uit het boek ‘De 7 geheimen van de schildpad’:

Boekentips:

• ‘De dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt’ – Haemin Sunim
• ‘Fokking druk’ – Thijs Launspach
• ‘Ik heb de tijd’ – Paul Loomans
• ‘De 7 geheimen van de schildpad’ – Aljoscha Schwarz en Ronald Schweppe
• Al mijn favoriete boeken

Heb jij ook een vraag op werkgebied? Stuur me een bericht en wie weet maak ik er een podcast van!

Ik doe mijn best om waardevolle content te maken. Dit artikel bevat daarom affiliate links. Als je via deze links iets koopt, krijg ik daar een kleine vergoeding voor zonder dat je extra hoeft te betalen. Dankjewel voor je bijdrage!